Bốn lý do để học một ngôn ngữ mới

Tiếng Anh đang dần trở thành ngôn ngữ toàn cầu, và công nghệ dịch thuật nhanh chóng được cải thiện mỗi năm. Vì vậy, tại sao ta phải bận tâm học một ngôn ngữ nước ngoài? Nhà ngôn ngữ học và là giáo sư của Columbia John McWhorter chia sẻ bốn lợi ích hấp dẫn của việc học một ngôn ngữ mới lạ.

00:10

Ngôn ngữ tôi đang nói bây giờ đang trở thành ngôn ngữ toàn cầu, có thể là một điều hay hơn hoặc tệ hơn. Nhưng hãy đối mặt với nó, nó là ngôn ngữ của Internet, là ngôn ngữ của tài chính, của điều khiển giao thông đường bay, của âm nhạc phổ biến, và của ngoại giao. Tiếng Anh đang ở khắp mọi nơi.

00:31

Ngay bây giờ, tiếng quan thoại được nói bởi nhiều người hơn, nhưng nhiều người Trung Quốc đang học tiếng Anh hơn là người nói tiếng Anh học tiếng Trung Quốc. Mới đây tôi nghe rằng có 24 trường đại học ở Trung Quốc bây giờ đang dạy tất cả bằng tiếng Anh. Tiếng Anh đang thượng trị.

00:51

Và thêm vào đó, nó được dự đoán rằng vào cuối thế kỷ này hầu hết tất cả các ngôn ngữ đang tồn tại bây giờ -- có khoảng 6000 ngôn ngữ -- sẽ không còn được nói nữa. Sẽ chỉ còn lại vài trăm ngôn ngữ. Và còn hơn thế nữa, ta đang tại thời điểm nơi mà biên dịch lập tức cho các bài phát biểu trực tiếp không những khả thi mà còn dần được cải thiện qua mỗi năm.

01:14

Lý do mà tôi kể những điều đó cho các bạn là bởi vì tôi biết là chúng ta đến một thời điểm mà câu hỏi sẽ là: Tại sao chúng ta phải học tiếng nước ngoài -- trừ phi tiếng Anh có thể là ngôn ngữ nước ngoài? Tại sao phải bận tâm để học một ngôn ngữ khác khi ta đang đạt đến mức mà hầu như mọi người trên thế giới có thể giao tiếp bằng một ngôn ngữ chung?

01:40

Tôi nghĩ có rất nhiều lý do, nhưng trước tiên tôi muốn nói về một điều mà các bạn rất có thể đã nghe qua, bởi vì thực sự nó nguy hiểm hơn những gì bạn nghĩ. Và đó là một ý tưởng là ngôn ngữ dẫn đường cho sự suy nghĩ, rằng từ vựng và ngữ pháp của các ngôn ngữ khác nhau cho mỗi người một loại trải nghiệm khác biệt, đại khái như vậy. Đó là một ý tưởng tuyệt diệu đầy lôi cuốn nhưng nó lại là một cạm bẩy.

02:11

Không phải chỉ vì nó không hoàn toàn đúng. Ví dụ như trong tiếng Pháp và Tây Ban Nha từ vựng cho cái bàn, không biết lý do gì, được đánh dấu là từ giống cái. Vì vậy , để được "la table" hay "la mesa" bạn phải cứ phải chấp nhận vậy. Đã được thể hiện rằng nếu bạn nói được những ngôn ngữ trên và khi được yêu cầu hãy tưởng tượng cái bàn nói như thế nào và sự diễn ra thường xuyên hơn là tình cờ người nói tiếng Pháp hay tiếng Tây Ban Nha nói rằng cái bàn nói với một giọng cao của giống cái. Vậy nếu bạn là người Pháp hay Tây Ban Nha, đối với bạn, cái bàn là một cô gái, và ngược lại nếu bạn là một người nói tiếng Anh.

02:55

Thật khó để bác bỏ những dữ liệu như thế, và nhiều người sẽ nói rằng đó nghĩa là bạn có quan điểm thế giới như thế nếu nói được một trong những ngôn ngữ đó. Nhưng bạn phải coi chừng bởi vì tưởng tượng rằng nếu một ai đó đặt chúng ta dưới kính hiển vi, những người chúng ta là những người nói tiếng Anh bản xứ. Vậy quan điểm thế giới là gì từ tiếng Anh?

03:16

Ví dụ, hãy xem một người nói tiếng Anh. Trên màn hình đó là Bono. Anh ấy nói tiếng Anh. Tôi đoán chừng anh ấy có một thế giới quan. Đây là Donald Trump. Theo cách của ông, ông ấy cũng nói tiếng Anh.

03:33

(Tiếng cười)

03:37

Và đây là cô Kardashian, cô ấy cũng là một người nói tiếng Anh. Vậy đây là ba người nói ngôn ngữ Anh. Vậy thế giới quan của ba người này có điểm gì chung? Thế giới quan nào thông qua ngôn ngữ tiếng Anh đã hợp nhất họ? Đấy là một khái niệm đầy nguy hiểm. Vì ta đang dần dần đồng ý rằng ngôn ngữ dẫn đường cho ý tưởng, nhưng nó có xu hướng đưa đến những rung động tâm lý mơ hồ. Nó không phải là vấn đề cho bạn một đôi kính khác để nhìn thế giới.

04:12

Nếu thật là vậy, thì tại sao phải học ngôn ngữ? Nếu nó không phải là sẽ thay đổi cách bạn suy nghĩ, vậy những lý do khác là gì? Có một số lý do. Một trong số đó là nếu bạn muốn hấp thụ một nền văn hóa, nếu bạn muốn uống nó vào, nếu bạn muốn trở thành một phần của nó, thì mặc là ngôn ngữ có dẫn tới văn hóa hay không -- và điều đó có vẻ đáng nghi ngờ -- nếu bạn muốn hấp thụ văn hóa, bạn phải kiểm soát tới một mức độ nào đó cái ngôn ngữ mà nền văn hóa đang được sử dụng. Không còn cách nào khác.

04:46

Có một sự mô phỏng thú vị về điều nầy. Tôi phải đi hơi tối nghĩa, nhưng thực sự bạn nên tìm nó ra. Có một bộ phim do đạo diễn người Gia nã đại là Denys Arcand -- đọc bằng tiếng Anh trên trang là "Dennis Ar-cand," nếu bạn muốn tìm kiếm ông ta. Ông đã làm một bộ phim được gọi là "Chúa Giêsu của Montreal." Và rất nhiều các nhân vật là những người Canada gốc Pháp sống động, hài hước, đam mê, thú vị, những người phụ nữ nói tiếng Pháp. Có một cảnh gần cuối, nơi họ phải đưa một người bạn đến một bệnh viện nói tiếng Anh. Trong bệnh viện, họ phải nói tiếng Anh. Họ nói tiếng Anh nhưng nó không phải là ngôn ngữ mẹ đẻ của họ, họ không muốn nói tiếng Anh. Và họ nói chậm hơn, phát âm không chuẩn, không dùng được tiếng phổ thông. Đột nhiên những nhân vật mà bạn phải lòng trở thành cái vỏ của họ, chỉ còn là cái bóng của chính mình.

05:36

Để tiếp thu một nền văn hóa và nếu chỉ phân tích con người qua một loại rèm thưa là không thật sự hiểu được nền văn hóa. Vì vậy đến mức độ chỉ vài trăm ngôn ngữ sẽ còn lại, một lý do để tìm hiểu chúng là bởi vì chúng là những vé để ta có thể tham gia trong văn hóa của những người nói những ngôn ngữ đó, chỉ bởi đức hạnh của sự thật rằng nó là mật mã của họ. Vì vậy đó là một lý do.

06:00

Lý do thứ hai là, đã được cho thấy rằng nếu bạn nói được hai ngôn ngữ, bệnh mất trí sẽ ít có thể xãy ra. và rằng bạn có lẽ một người đa nhiệm hơn. Và đây là những yếu tố thiết lập từ rất sớm, và vì vậy sẽ cung cấp cho bạn một vài ý niệm rằng khi nào nên cho con em học một ngôn ngữ khác. Song ngữ là điều lành mạnh.

06:24

Và sau đó, lý do thứ ba là ngôn ngữ cho ta rất nhiều niềm vui. Thú vị hơn nhiều so với điều ta thường nghe. Vậy ví dụ trong tiếng Ả Rập: "kataba," ông viết, "Yaktubu," ông viết, bà viết. "Uktub", viết, trong câu mệnh lệnh. Chúng có điểm gì chung? Tất cả chúng đều có điểm chung các phụ âm ngồi ở giữa như trụ cột. Chúng ngồi yên, và các nguyên âm nhảy múa xung quanh các phụ âm. Ai sẽ không muốn cuồn cuộn những từ xung quanh trong miệng? Bạn có thể làm như thế từ tiếng Hebrew, bạn có thể làm thế từ ngôn ngữ chính của nước Ethiopia: Amharic. Vậy mới là vui.

07:03

Hoặc ngôn ngữ sắp từ theo trật tự khác nhau. Học cách để nói chuyện với thứ tự khác nhau cũng giống như lái xe ngược chiều khi bạn đi đến quốc gia nào đó, hoặc cảm giác bạn nhận được khi bạn sức dầu xung quanh mắt của bạn và cảm thấy cay cay. Ngôn ngữ có thể làm như thế.

07:22

Vậy hãy xem một ví dụ, "Chú mèo đội mũ trở về" một cuốn sách mà tôi chắc chắn tất cả chúng ta thường đọc, như "Moby Dick." Một cụm từ trong nó là, "Bạn có biết nơi tôi tìm thấy ông ta? Bạn có biết nơi ông đã ở? Ông đang ăn bánh trong bồn tắm, Vâng đúng như vậy!" Bây giờ, nếu bạn học sách đó với tiếng phổ thông Trung Quốc, bạn cần phải nắm vững, "Bạn có thể biết, tôi đã ở đâu ông ta thấy? Ông ta đã cái bồn bên trong ăn nhồi nhét bánh, Không có sai lầm nhai nhồi nhét!" Điều đó cho ta cảm giác tốt. Hãy tưởng tượng có thể làm điều đó trong rất nhiều năm.

07:54

Hoặc, có bao giờ bạn học tiếng Campuchia? tôi thì chưa, nhưng nếu tôi học, Tôi sẽ nhai cuộn quanh trong miệng của tôi không chỉ là một chục nguyên âm giống như tiếng anh, mà là hơn 30 nguyên âm khác nhau nghiền và rịn ra chung quanh trong miệng của người Campuchia như ong trong tổ. Đó là những gì ngôn ngữ có thể đem đến cho bạn.

08:19

Và nói chính xác hơn, chúng ta đang sống trong một thời đại rất dễ dàng để tự học một ngôn ngữ khác. Lúc trước thường là bạn phải đi đến một lớp học, và ở đó có một giáo viên siêng năng -- một giáo viên thiên tài ở đó -- nhưng người chỉ ở đó trong thời gian nhất định và bạn đã phải đi giờ đó, và giờ đó có nghĩa là không phải lúc nào cũng được Bạn phải đi đến lớp học Nếu bạn không đi được, bạn phải có một cái đã gọi là đĩa nhạc. Tôi bắt đầu học từ những đĩa như thế. Nhưng đĩa nhạc chỉ chứa được bấy nhiêu dữ liệu, hoặc một băng cát-sét, hoặc thậm chí đồ cổ được biết là đĩa CD. Ngoài những thứ đó bạn có những cuốn sách vô dụng, Lúc trước là như vậy.

08:53

Hôm nay bạn có thể nằm xuống, nằm trên sàn phòng khách nhà bạn, nhấm nháp bourbon, và dạy cho mình bất kỳ ngôn ngữ nào bạn muốn với những bộ tuyệt vời như Rosetta Stone. Tôi khuyên bạn cũng nên dùng thứ ít được biết đến Glossika. Bạn có thể học bất cứ lúc nào, vì vậy bạn học nhiều hơn và tốt hơn. Bạn có thể cho mình thú vui mỗi sáng trong các ngôn ngữ khác nhau. Tôi học "Dilbert" trong nhiều ngôn ngữ khác nhau vào mỗi buổi sáng ; nó có thể nâng cao kĩ năng của bạn. Một chuyện không thể làm 20 năm trước, khi ý tưởng của việc học bất kỳ ngôn ngữ nào bạn muốn trong túi của bạn, đến từ điện thoại của bạn, như khoa học viễn tưởng đối với những người sành điệu.

09:35

Vì vậy, tôi đề nghị rằng bạn nên tự học ngôn ngữ khác hơn là chỉ biết ngôn ngữ tôi đang nói, bởi vì bây giờ là thời gian tốt nhất để học. Nó là điều cực kỳ thú vị. Nó sẽ không thay đổi ý tưởng của bạn nhưng nó sẽ chắc chắn gây chấn động trong tâm tư bạn.

09:51

Cảm ơn rất nhiều.

09:52

(Vỗ tay )